दीपकप्रसाद पौडेल सहकारी आनदोलनको एउटा सशक्त मान्छेको नाम हो । स्कूल पढ्दाबाटै वि.सं. २०४० सालदेखि अखिल नेपाल राष्टिय स्वतन्त्र विद्यार्थी यूनियनको प्रारम्भि राजनीतिमा शुरु गरेका उनि पछि प्रजातान्त्रिक धारको राजनीतिमा समान्य ढंगले संलग्न रहँदै आएका छन् । 

स्थानीय स्तरका सहकारीहरुको बिभिन्न जिम्मेवारी लिंदै राष्टिय दुग्ध विकास बोर्डको संचालन, राष्टिय सहकारी विकास बोर्डको संचालकको समेत जिम्मेवारी सम्हालिसकेका उनको जन्म वागमती प्रदेश, काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाको मण्डनदेउपुर नगरपालिका वडा नं. ८ (साबिक महादेवस्थान गा.वि.स. वडा नं. २) धाइटारमा भएको हो । 

प्रारम्भिक चरणमा नेपाली कांग्रेसको राजनीति गर्दै आएका उनि पछिल्लो समय राजनीतिभन्दा सिर्जनशिलता, लेखन र खोजमुलक कार्यमा वढी सक्रिय बन्दै आएका छन् । उनका विभिन्न पुस्तकहरु प्रकाशित भैसकेका छन् । ‘सहकारी अभियान–अनुभव र अनुभूती’, ‘स्मरणमा जेल जीवन’, ‘नेपाल किसान संघको ऐतिहासिक पृष्ठभूभी, विचार र आन्दोलन’, ‘पौडेल वंशावली (२ पटक) लगायतका आधा दर्जन पुस्तकहरु प्रकाशित भइसकेका छन् । 

काभ्रेबाट प्रकाशित चेष्टा साप्ताहिक, काभ्रे टाइम्स, काभ्रेपोष्ट, खबर चौतारी, हाम्रो ईन्द्रावती, सु–सन्देश, नव क्षितिज लगायतका पत्र पत्रिकाहरुमा समेत उनका लेख रचनाहरु प्रकाशित हुँदै आएका छन् । मण्डनदेउपुर नगरपालिकामा बसोबास गरेर मातृ नगरको साथै काभ्रेपलाञ्चोकका विभिन्न भूगोलको साथै ऐतिहासिक ब्यक्तिहरुको खोजमुलक कार्यमा लाग्नु आजभोली उनको दीनचर्या बनिरहेको छ । 

पौडेल वंशको नेता समेत रहेको उनले आफ्नो वंशावली र वंश परम्परासंग सम्वन्धित २ ओटा पुस्तक समेत प्रकाशित गरिसकेका छन् । उनको लेख र खोजमुलक कार्य एउटा वंशमा मात्र सिमित छैन । देश भित्रका विभिन्न जातजाती र वंशहरुको वस्तुस्थिति, कला संस्कृति र परम्पराको बारेमा खोज्नु आजकाल उनको दिनचर्या जस्तै बनिरहेको छ । 

यस पुस्तमा उनले आफ्नो परिवार, पारिवारिक पृष्ठभूमी, वशं तथा वन्धुवान्धवीय  सन्दर्भको साथै आपूm संलग्न राजनीतिक दलबाट विभिन्न समय समयमा भोग्नु परेको उपेक्षा र अपमानको कुरा समेत सशक्त ढंगले उठान गरेका छन् । त्यति मात्र नभएर फरक राजनीतिक दल र आफ्नो राजनीतिक यात्रा प्रारम्भ भएको जनस्ंगठन अखिल नेपाल राष्ट्रिय स्वतन्त्र विद्यार्थी यूनियन (अखिल) को बारेमा समेत आलोचनात्मक चेत प्रकट गरेका छन् । 

यसमा प्रारम्भदेखि वर्तमान परिवेश सम्मको राजनीति र सहकारी तथा समाजिक क्षेत्रको सन्दर्भमा ब्यहोरेको धेरै अनुकुलता र केहि प्रतिकुलताको बारेमा समेत खुलेर प्रष्ट्याउने प्रयत्न गरेका छन् । दुनियमा राम्रै राम्रो भन्ने चिजको त कल्पनै गर्न सकिन्न । शब्दसंग खेल्न रुचाउने जो कोहि लेखक, साहित्यकार वा रचनाकारहरुले उनका बारेमा जेजस्तो चर्चा परिचर्चा गर्न सकेपनि लेखन शैलीमा देखिएको उनको निर्भिकताको प्रशंसा नै गर्नु पर्दछ । खोज र अनुसन्धानको आँखाले संसारलाई नियाल्ने हो भने व्यक्ति, प्रकृति, समाज, राष्ट्र र राज्य द्वन्दात्मक ढंगले चल्दै आएको इतिहास छ । त्यसै गरी एउटा मान्छेको जीवन सकारात्मक र नकारात्मक दुवै पक्ष समेटिएर नै अगाडी वढ्ने गर्दछ ।  यो खासमा प्राकृतिकमात्र नभएर त्यस समयमा कार्लमाक्र्सले प्रतिपादन गरेको द्वन्दवादी नियम नै हो । 

एउटा मान्छे दिनमा २ मरिरहेको हुन्छ भन्ने मान्यतालाई मान्ने हो भनेपनि मानिस स्वर्णकल्पित जीवन यापन गरिरहेको हुन्छ । सकेसम्म कसैको नहुँदो नगरौं, सबैको लागि राम्रो बनौं भन्दाभन्दै थुप्रै नराम्रो र अपजसका घटनाहरु मानिसको जीनवमा घट्न पुग्ने गर्दछन् । यसको बाबजुद अघि वढ्नु नै मानव जीवनको वास्तविक सफलता हो । 

यस पुस्तकमा केन्द्रित भएर लेख्नु पर्दा यस पुस्तकभित्र उनले ७ खण्डमा विभाजन गरी विषय वस्तुको प्रस्तुतिकरण गर्न खोजेको देख्न सकिन्छ । वैयक्तिक विवरण, सेवा संलग्नता, विशेष खालको अनुभव र अनुभूती, आपूmेले प्राप्त गरेको मान पदवी र सम्मान, उनको जीवनमा घटेका विभिन्न घटनाहरु, वैदेसिक यात्राको सन्दर्भ र विभिन्न समय र सन्दर्भमा प्राप्त गरेका सम्मान–पत्र तथा जीवन यात्राको भोगाई दर्शाउने तस्विरहरु ऐनाझैं प्रकाशित भएको देखियो । 

असाध्यै मसिनो ढंगले मण्डन भेगको चित्रण यस पुस्तकमा देख्न सकिन्छ । यहाँका प्राकृतिक दृश्य, पर्यटकीय ठाउँहरु, ऐतिहासिक मठमन्दिर, यहाँको कला संस्कृतिलाई मजाले उतारेको देख्न सकिन्छ । किसना र कृषि कर्मको महत्वपूर्ण पाटो बाँध कुलो र सिंचाईको सन्दर्भमा उनी शसक्त देखिन्छन् । 

किसनाको पक्षमा जहिल्यै उभिंदै आएका उनको दुग्ध उत्पाद, संकलन र विक्रि वितरण एवं प्रशोधन र बजारिकरणको क्षेत्रमा राम्रो ज्ञान भएको देख्न सकिन्छ । मण्डन क्षेत्र पहिलेदेखि नै शसक्त राजनीति हुने उर्वर राजनीतिक क्षेत्र र नेता तथा नेतृत्व जनमाउने क्षेत्र भएकोलेपनि होला यहाँ थुप्रै ऐतिहासिक सन्दर्भहरु देख्न सकिन्छ । 

त्यसै सन्दर्ममा रानीटार दुग्ध उत्पादक सहकारी संस्था मण्डन भेगको पूरानो दुग्ध उत्पादक सहकारी हो । पछि उमादेवी दु.उ.स.सं.लि. र मिलन दु.उ.स.सं.लि. जस्ता मात्रातमक ढंगले दुध संकलन गर्ने डेरी (सहकारी) हरु मण्डन भेगमा थपिन पुगेका छन् । कतै सामान्य बेमेलबाट त कतै मेलमिलापमै, जे जस्तो भएपति सहकारी क्षेत्रमा प्रतिस्पर्धामा उत्रने वातावरण बन्न सक्नु मण्डन भेगको सहकारी क्षेत्रको इतिहास मान्न सकिन्छ । 

आफ्नो बाल्यकाल, आपूm जन्मेको वंशको चीरस्मरण र खोजीको सन्दर्भ, आपूmले प्राप्त गरेको शिक्षादिक्षा, वैवाहिक जीवन प्रवेशको सन्दर्भ, जागिर र रोजगारी सहितको संलग्नता, समाज सेवाको भावना, प्रारम्भिकदेखि वर्तमानसम्मको राजनीतिक संलग्नताको कुरा, सहकारी संलग्नता, विद्यालय लगायतको व्यवस्थापकीय संलग्नता, दुग्ध विकास बोर्डको संलग्नता, राष्ट्रिय सहकारी विकास बोर्डको  संलग्नता, सहकारी क्षेत्रको व्यवस्थापकीय संलग्नता, समस्याग्रस्त सहकारी व्यवस्थापनको समितिको संलग्नता, सामाजिक गतिविधिहरु विरुद्धको अभियानहरु, प्राप्त भएमा मान पदवीहरुको कुरा, विशिष्ट व्यक्तिहरुसंगको भेटघाट र संलग्नताको साथै यात्रा स्मरणको सन्दर्भका थुप्रै कुराहरुबाट धेरै कुराहरुको सिको गर्न सकिन्छ । यसरी हेर्दा दीपकप्रसाद पौडेलद्वारा ‘लिखित जीवन–यात्रा र अनुभूती’ नामक संस्मरण पुस्तिका, मण्डन भेगको मात्र नभएर सिंगो सहकारी क्षेत्र र जगतकै एउटा पारदर्शी ऐना हो भनेर भन्न सकिन्छ ।